Natuurlijk wil iedereen voor zichzelf een hoog en zeker pensioen. Twee problemen. Een zo hoog mogelijk pensioen staat op gespannen voet met zekerheid; juist door jarenlang te beleggen zijn de pensioenpotten zo gegroeid, maar dat gaat gepaard met risico’s en onzekerheid. Bovendien gaat alles wat je meer uitkeert aan ouderen ten koste van jongeren, en omgekeerd. Het recente pensioenakkoord probeert deze dilemma’s enigszins te adresseren. 

Hopelijk is het gevecht binnen de familie (werkenden versus gepensioneerden) hiermee voorbij, maar op de lange termijn doemt een nieuwe bedreiging op, ditmaal van buitenaf: de Europese Unie. Met een gezamenlijke munt, een groeiende EU-begroting en meer landen, worden de geesten inmiddels eveneens rijp gemaakt voor (meer) gemeenschappelijke schulden en EU-belastingen. Die solidariteit kan uiteindelijk ook worden gevraagd voor gepensioneerden in EU-landen zonder appeltje voor de dorst. Uw Nederlandse pensioen is veilig tot het moment dat EU-belastingen ervoor zorgen dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. 

Ik vond de EEG prima, maar heb mijn scepsis over de EU nooit verloren, zeker met (beoogde) uitbreidingen naar landen waar paard en wagen naast auto’s het straatbeeld bepalen en corruptie cultureel verankerd lijkt. Dicht bij huis is het niet veel beter. Terwijl de Nederlandse pensioenleeftijd richting de 70 tendeert, dreigen stakingsgolven in Frankrijk als die over de 62 jaar gaat. Ook het bestraffen van schendingen van begrotings- of schuldennormen zal nooit gebeuren, tenminste niet voor bepalende landen als Frankrijk.  

EU-haat, gedreven door duistere, bekrompen nationalistische motieven? Nee hoor. Niet alleen ben ik een hartstochtelijke francofiel met een Pools-Duitse moeder en Indische vader, ook heb ik jaren in Zwitserland, Oostenrijk en zelfs België gewerkt en gewoond. De in Nederland spaarzaam opgebouwde pensioenen moeten volledig toekomen aan de Nederlanders (en de Nederlandse belastingdienst). Hopelijk is dat geen verloren gevecht. 

Errol Keyner is adjunct-directeur van de VEB 

Dit artikel is verschenen in Effect 11 2023.